Zarówno Henryk Sienkiewicz, jak i Stefan Żeromski w esejach Andrzeja Mencwela, to twórcy uprawiający rozmyślnie dwie odmienne tradycje historyczne. Horyzont idei XX wieku autor rozpina pomiędzy „krzepieniem serc” a „rozdrapywaniem ran”. Mencwel krytycznie analizuje ideowe, kulturalne i społeczne węzły polskiej nowoczesności. Nie poprzestaje na polemikach literackich i historycznych, lecz...

Monteskiusz, właściwe Charles Louis de Secondat, baron de La Brède et de Montesquieu (1689-1755) – francuski filozof, prawnik, czołowy przedstawiciel myśli oświeceniowej, autor takich dzieł jak Listy perskie (w których poddał ostrej krytyce rządy absolutystyczne za czasów króla Ludwika XIV), Rozważania nad przyczynami wielkości i upadku Rzymu czy właśnie chyba najważniejsze O duchu praw ...

Jest to zapierająca dech w piersiach swoim rozmachem panorama dziejów świata. Autor, historyk i ekonomista, emerytowany profesor Uniwersytetu Harvarda, postawił sobie za zadanie wyśledzić i pojąć, jak przebiegał główny nurt postępu ekonomicznego i modernizacji: jak doszliśmy do tego, gdzie jesteśmy i kim jesteśmy. Landes mistrzowsko operuje anegdotą, szczegółem, zaskakującym...

Odkrycie neuronów lustrzanych przez zespół neurobiologów z Uniwersytetu w Parmie w latach 90-tych ubiegłego wieku porównywano do rozszyfrowania struktury DNA przez Francisa Cricka i Jamesa Watsona. Szybko ogłoszono, że neurony lustrzane stanowią klucz do zrozumienia wielu unikalnie ludzkich cech – z językiem, teorią umysłu, empatią, moralnością i uspołecznieniem na czele. Autor jej...

Czy Wszechświat jest wieczny? Jak powstało życie? Skąd wziął się człowiek? Jak - i dlaczego -stworzył religię i kulturę? Czy teoria ewolucji i kosmologia odpowiadają na te pytania inaczej, niż religia i filozofia? Wreszcie, czy ewolucyjne wyjaśnienie samo domaga się wyjaśnienia? Pytania te stawiają autorzy niniejszej książki, traktując ewolucję w możliwie najszerszej,...

Jak oswoić przypadek? Czy jest on wyłomem w racjonalności, czy da się go jakoś ująć w matematyczne karby? Sformułujmy problem kontrastowo: czy światem rządzi Bóg, czy czysty przypadek? Komu można zadedykować Filozofię przypadku ? Michał Heller przyznaje, że sam mógłby ją zadedykować Richardowi Dawkinsowi i Williamowi Dembskiemu, którzy spierają się o to, czy...

Dlaczego ludzie potrafią przyjąć perspektywę wspólnego celu, a w jego realizacji, posługując się językiem, doskonale skoordynować swoje działania i to nie tylko w gronie najbliższych krewnych, ale nawet wśród obcych? Według Tomasella odpowiedź na to pytanie sięga najgłębszych korzeni ludzkiej natury. Amerykański badacz, na podstawie obserwacji oraz licznych...

Czy umysł można oderwać od ciała? Czy podejmując decyzje warto polegać na emocjach? Jak współpracują ze sobą „serce” i „rozum”? Łącząc swoje bogate doświadczenie badacza mózgu z przenikliwością filozofa, Antonio Damasio wytyka Kartezjuszowi tytułowy błąd. Polega on na oddzielaniu umysłu od ciała, a w konsekwencji także rozumu od emocji, i tego co w nas typowo ludzkie od tego co...

Wydaje się, że mózg to nieczuła maszyna do liczenia – biologiczny komputer. Nic bardziej mylnego! Mózg jest bardzo towarzyski, emocjonalny i prospołeczny. Mózg lubi się śmiać, plotkować, spotykać ze znajomymi i budować więzi. Mózg jest w najlepszej formie, gdy otaczają go… inne, życzliwe mózgi. Nauka to potwierdza na wiele sposobów. Lekarze, psychologowie, neuronaukowcy, a nawet ekonomiści...

Dlaczego sok pomidorowy stanowi aż 27% napojów kupowanych na pokładach samolotów ? Jaki wpływ na serwowane jedzenie ma to, czy talerz jest mały, czerwony, czy okrągły? Dlaczego jemy o 35% więcej w towarzystwie jednej osoby i o 75% więcej w towarzystwie trzech osób? Gastrofizyka to nowa dziedzina wiedzy zapoczątkowana przez profesora Charlesa Spence’a, łącząca psychologię, neuronaukę i...

Czy zdarza Ci się, że coś wiesz, ale nie umiesz wyjaśnić skąd? Czy rozwiązujesz problemy w niestandardowy sposób? Czy masz żywą wyobraźnię? Czy masz talent muzyczny, plastyczny lub mechaniczny? Jeśli tak – możliwe, że jesteś osobą myślącą wizualnie. Taki sposób myślenia przypomina trochę korzystanie z grafik Google’a lub oglądanie krótkich filmów na Instagramie lub TikToku. W Twojej...

Legenda i sumienie polskiego socjalizmu niepodległościowego, Lidia Ciołkoszowa, pisze o najważniejszych dylematach Polski w jednym z najburzliwszych okresów jej historii. Chłodnym, analitycznym okiem ogląda spory i polemiki emigrantów wojennych i powojennych, od prawa do lewa – Stanisława i Józefa Mackiewiczów, Adama Ciołkosza, Wojciecha Wasiutyńskiego, Juliusza Mieroszewskiego, Adama...

„Tako rzecze Zaratustra” to najczęściej czytane i tłumaczone dzieło niemieckiego filozofa Friedricha Nietzschego. Jego wysokie walory literackie sprawiły, że zyskało popularność również poza środowiskiem akademickim. Utwór wyróżnia się oryginalnym stylem i językiem, a także bogatą i niejasną symboliką. Jest opisywany jako epopeja filozoficzna i składa się z czterech części, z których każda...

Zło nam wyrządzone, nawet największe, nie jest jednak i nie może być usprawiedliwieniem zła, które sami wyrządziliśmy. Jan Józef Lipski Patriotyzm i socjalizm, pojednanie z Niemcami i Ukraińcami, walka z antysemityzmem i nacjonalizmem, polityka demokratyczna i sprawiedliwość społeczna – tematy pism i treść życia Jana Józefa Lipskiego to największy chyba pomnik polskiej lewicy...

Polityczny cynizm Polaków rośnie w siłę. Czy jesteśmy skazani na populistyczną Polskę? Czy będzie tylko gorzej? Sierakowski i Sadura analizują i przepisują najnowszą historię polskiej demokracji. Pokazują jak niespełniona obietnica zbudowania polskiego państwa dobrobytu rozczarowała ludzi do władzy i instytucji. Resentyment zrodzony z niezaspokojonych potrzeb oraz rozpad sfery...

Hejt do niedawna stanowił wyłącznie czarną stronę sieci. Przyzwyczailiśmy się do niego, a nawet niesłusznie go zaakceptowaliśmy. Efekt? Hejt wyszedł z monitorów na ulice, a my musimy żyć w świecie, w którym każdy może obrobić nam tyłek i zrobić krzywdę — nie tylko słowem, ale i czynem. Hejter rzuca bezpodstawne, agresywne i krzywdzące opinie na prawo i lewo. Kiedyś cierpiały na tym dzieci w...

Przenikliwa analiza najważniejszych kwestii dotyczących naszego życia, świata i kosmosu. W swojej ostatniej książce słynny astronom, futurolog i pisarz Carl Sagan zabiera nas zarówno w bezmiar kosmosu, jak i w zakamarki ludzkiego umysłu, zadając fascynujące pytania o to, jak powstał wszechświat i jaki będzie jego koniec, a także jak, łącząc naukę ze współczuciem,...

Nie ma żadnej kultury, która nie posiadałaby jakiejś formy religii. Religie różnią się pod względem formy, stylu czy rozmiarów, od małych, liczących kilkaset osób kultów, skupionych wokół charyzmatycznego przywódcy, aż po światowe organizacje liczące dziesiątki, a nawet setki milionów wyznawców, mających swoich przedstawicieli w każdym kraju. Również i w świeckich społeczeństwach istnieją...

Słownik pojęć Whiteheada to pierwsze na świecie tak przystępnie napisane wprowadzenie do filozofii procesu - wielkiego projektu intelektualnego Alfreda Northa Whiteheada, wybitnego XX-wiecznego matematyka i myśliciela. Od czasu opublikowania jego najważniejszego dzieła, Proces i rzeczywistość (1929), filozofia Whiteheada jest powszechnie uważana za jeden z bardziej fascynujących, ale...

O ile oczami wiary widzi się świat inaczej, niż oczami wiedzy naukowej? Jak, w perspektywie teologicznej, sens człowieka wiąże się z sensem Wszechświata? Jaki jest związek "teologii sensu" z "teologią stworzenia"? Pytania o sens człowieka i sens Wszechświata są ze sobą ściśle związane. Właściwie stanowią one jedno...