Gdzie szukać obrazu Polski po 1989 roku? Oczywiście w filmach dokumentalnych. Nigdy nie były one „obiektywnym” zapisem zjawisk i problemów – chcąc nie chcąc stawały się stroną w polskich sporach. Dokumenty zabierały głos w najważniejszych debatach ostatnich dwudziestu lat – opowiadały o emigracji zarobkowej, cynizmie postpolityki, podziemiu aborcyjnym w Polsce czy metodach działania wielkich...

Czy możliwy jest socjalizm humanistyczny, system, w którym najważniejszy jest człowiek, a nie wskaźniki produkcji? Notoryczny socjalista Jan Strzelecki wierzył, że tak. Wybór pism Jana Strzeleckiego przedstawia ideowy rozwój – a także niedostępne teksty – być może najważniejszego polskiego myśliciela socjalistycznego XX wieku. Jego niejednoznaczny życiorys skupia jak w soczewce dramatyczne...

„Instytucje i organizacje kulturalne! Zorganizujcie projekcję lub czytanie dramatu Golgota Picnic w geście sprzeciwu” – tak zaczynało się wezwanie do ludzi kultury po tym, jak pod presją nacisków środowisk prawicowych i Kościoła, przy braku wsparcia ze stron władz miasta i policji, dyrektor Malta Festival Poznań odwołał pokazy spektaklu Golgota Picnic Rodriga Garcíi, planowane na 27 czerwca...

Czy improwizacji bliżej jest do sparingu bokserskiego czy buddyjskiej medytacji? Jak gumowe żabki przysłużyły się muzyce nowej? Czy w sporze o folklor rację ma profesor K. czy H.? Po co grać instrumentalną wersję elektronicznego noise’u? Co to są muzyczne dokumenty i ile zarabiają kompozytorzy? Jak wytrzymać spojrzenie Meduzy i pisać współczesną operę o bogach? Odpowiedzi na wszystkie te...

Prawicowy populizm dzieli narody Europy. Wielka Brytania, Austria, Holandia, Polska, Węgry i Francja to społeczeństwa głęboko rozdarte. Naprzeciw siebie stoją zwolennicy i przeciwnicy partii populistycznych: po jednej stronie europejscy „tożsamościowcy”, pragnący Europę odizolować, zachowując jej staroświecki ład państw narodowych, a po drugiej liberalne, postępowe społeczeństwo obywatelskie,...

Kochaj i rób – tylko co? „Co chcesz” – odpowiada św. Augustyn. Kinga Dunin i Sławomir Sierakowski rozmawiają jednak dalej. On pyta, ona odpowiada, a w sukurs przychodzą im teksty publicystyczne autorki. Czasem rozmówcy ścierają się, przerzucają opiniami, kłócą. Czym jest etyka, a czym moralność? Na czym budować związek, jeśli miłość przemija po trzech latach? Czy faceci powinni spotykać się...

Narkotyki to w Polsce temat zakłamany, który obrósł mitami, stereotypami, myśleniem magicznym - czasem śmiesznym, częściej groźnym. Politycy, ideolodzy i rodzice próbują bowiem zaklinać rzeczywistość, przynosząc zwykle więcej szkód niż pożytku sobie, swym dzieciom, okazjonalnym użytkownikom, a zwłaszcza uzależnionym. Jan Smoleński pyta znanych artystów o ich doświadczenia, o...

Świat trzeba ratować, odchodząc od antagonizmu w stronę współpracy dwóch współczesnych globalnych potęg - Chin i USA. Znajdą się i staną na ich czele przywódcy, którzy będą chcieli i potrafili tego dokonać. To oni zapiszą się po dobrej stronie historii, tak jak po 1945 r. uczynili to przywódcy zwaśnionych przez pokolenia regionalnych potęg - Niemiec i...

Zapis rozmowy oraz wybór najważniejszych wypowiedzi publicystycznych dziennikarza, który w przerwanym nagłą śmiercią wywiadzie mówi o rodzinnym domu, o dziadku (przed wojną właścicielu sklepu optycznego przy Marszałkowskiej w Warszawie) oraz o tacie, uratowanym z getta warszawskiego, jedynym ocalałym z Holokaustu przedstawicielu rodziny Baterów. Podkreśla wagę doświadczeń pokolenia...

Dwadzieścia lat po upadku komunizmu tęsknota za przeszłością zastępuje nam wiarę w przyszłość, kulturowa tożsamość wypiera historyczną pamięć, a społeczeństwo – przestaje istnieć. Manipulujemy historią, z której nic nie rozumiemy, i wierzymy, że żyjemy w najlepszym z możliwych światów. Kościół staje się przedsiębiorstwem, rockowi anarchiści – religijnymi fanatykami, a bohaterscy dysydenci...

Dojrzewanie to czas, kiedy krystalizują się postawy, rodzą koncepcje, zarysowuje praktyka. Dla Jacka Kuronia takim okresem dojrzewania – do antysystemowej opozycji – były lata 60. To wtedy powstał, napisany wspólnie z Karolem Modzelewskim, słynny List otwarty do partii. Wnikliwa diagnoza rzeczywistości PRL-u i ideowy manifest niezależnej lewicy. Tekst o potencjale politycznego...

W swojej najnowszej książce Nancy Fraser śledzi ewolucję amerykańskiego ruchu feministycznego od lat 70. ubiegłego wieku i zapowiada nową, radykalną i egalitarną, fazę feministycznej myśli i praktyki. Feminizm wyrósł fermentu wokół Nowej Lewicy i wkroczył w życie jako ruch wyzwolenia kobiet. Dołączył tym samym do innych radykalnych prądów, które kwestionowały fundamenty kapitalistycznego...

Wśród dzisiejszych anglojęzycznych krytyków kultury nie sposób znaleźć kogoś ważniejszego niż Eagleton. „The Guardian” To wyjątkowa okazja, by rozkoszować się sztuką krytyki kultury społeczeństwa w najczystszej postaci! [...] Koniec teorii wskazuje nie tylko na to, co nastąpi po zmierzchu ponowoczesnych studiów kulturowych. To też wspaniały przykład teorii, która będzie...

Droga Czytelniczko, Drogi Czytelniku, niezależnie od tego, czy masz sentyment do tej postaci, czy też nie, zapewne nieco znużona/znużony jesteś nieustannym odmienianiem przez wszystkie przypadki imienia Jana Pawła Drugiego i tytułu Ojca Świętego. Rozumiem Cię doskonale. Ja też mam tego dosyć, do tego stopnia, że nieraz mam w oczach walizki, a w sercu emigrację. A mimo to...

Brawurowa eseistyczna prezentacja chrześcijańskiej nauki o zbawieniu, w której tkwi wzorzec prawdziwej lewicowej emancypacji. Efekt udanej filozoficznej dywersji na tyły przeciwnika. Polski Kościół i związani z nim konserwatywni intelektualiści rzadko interesują się dawną i współczesną myślą chrześcijańską. Warto sięgnąć po zainspirowaną nią współczesną refleksję lewicową.

Europa znalazła się na rozdrożu. Niestety nikt nie ma pomysłu, co z tym fantem począć.  Ta tyleż przenikliwa, ile przygnębiająca diagnoza, którą najpełniej wykłada w specjalnym wydaniu „Krytyki Politycznej” niemiecki socjolog Wolfgang Streeck, pozostawia mało miejsca na optymizm. Nie skłaniają do niego również pojawiające się co jakiś czas pomysły na ratowanie sytuacji. Czy nasze...

Gdyby ściany miały uszy... A gdyby miały ręce, oczy, co gdyby dać im język? Co na przykład powiedziałaby Kopuła Bomby Atomowej w Hiroszimie? Co wie Kolumna Nelsona na Trafalgar Square albo pomnik Abrahama Lincolna w Nowym Jorku? Krzysztof Wodiczko od lat ożywia pomniki, uczłowiecza je - uwalnia je od ciężaru wielkiej historii i "wświetla" w nie małe historie zwyczajnych ludzi. W...

Jedno z najgorętszych nazwisk w polskim kinie ostatnich lat. Nakręcona w czasie studiów etiuda „Cisza” trafiła na listę 14 najlepszych filmów w historii Łódzkiej Filmówki i zdobyła 18 nagród na międzynarodowych festiwalach. Za debiut fabularny „Szczęśliwy człowiek” Szumowska dostała nominację do Europejskiej Nagrody Filmowej, za film „33 sceny z życia” - Paszport Polityki. Wyróżnienia za...

Festiwal Sacrum Profanum zaznacza wiele tropów, których rozwinięcie przynosi ten przewodnik – zamiast w szczegółach opisywać program, obudowuje go w kontekst. Całość podzieliliśmy na trzy działy.  Sacrum  skupia się na twórcach muzyki bliższej akademickiemu jej pojmowaniu. Ta część zbiera sylwetki pionierek elektroniki Pauline Oliveros i Éliane Radigue przedstawione przez...

Krzysztof Zanussi bywa intrygujący, a bywa też irytujący. Dlaczego warto wracać do jego filmów? Może żeby zapytać o kobiety i seks. Albo o nowoczesność, PRL i wolność. O to, dlaczego z genealoga moralności zmienił się w moralizatora. W „Przewodniku” pytamy o to wszystko, a nawet o więcej.Pytania kierujemy także bezpośrednio do reżysera. W wywiadzie zamieszczonym w książce Zanussi opowiada o...