W 1959 roku ukazała się w Nowym Jorku książka, która pozostała niezauważona przez czasopisma polskie na emigracji, choć z wielu względów warta jest ona odnotowania. Są to pamiętniki ukraińskiego generała, a byłego oficera Wojsk Polskich, Pawło Szandruka. Obejmują one okres obu wojen światowych, oraz wojnę polsko-rosyjską roku 1920, zarówno w tej ostatniej, jak i w kampanii wrześniowej...

Kilkugodzinna obrona Wilna, trzydniowa Grodna, potem walki pod Kodziowcami i w Puszczy Augustowskiej. Gen. Kleeberg – zanim doszedł do Kocka, walczył z Sowietami, oddziały KOP gen. Wilhelma Orlika-Rückemanna stoczyły bitwy pod Szackiem i Wytycznem.Żołnierze sowieccy, głównie oficerowie NKWD, nie liczyli się z nikim i z niczym, rozstrzeliwali właścicieli majątków, bogatszych...

Pracujący w Sobiborze Żydzi nie chodzili w pasiakach, mieli do dyspozycji łaźnie, mogli zmieniać ubrania, odwiedzać się wzajemnie w barakach. Jednak zaprojektowany przez nazistów system był bardzo dokładnie przemyślany. Sobibór był przecież obozem natychmiastowej, masowej zagłady. Niemcy nie mogli dopuścić do buntów ani przewrotów. Było ich tam zaledwie kilkunastu. Razem z ukraińskimi...

Książka nie pretenduje do miana monografii czy historii 3. Brygady Partyzanckiej Armii Krajowej na Wileńszczyźnie, dowodzonej przez kpt. Gracjana Klaudiusza Fróga-,,Szczerbca”. Są to wspomnienia zwykłego partyzanta, który był żołnierzem Brygady od początku jej istnienia aż do smutnego końca, który obserwował zdarzenia, w jakich ona uczestniczyła, zza swojego krzaka....

W 1944 roku w Żabnie k. Radomyśla usadowił się ze swoim sztabem gen. Gordow. Tam również miało swą siedzibę NKWD. Był też przyfrontowy areszt, urządzony podobnie jak w wielu innych miejscowościach, w ziemiankach. Tam też wydawał wyroki sąd wojenny I Frontu Ukraińskiego. W ziemnym areszcie przebywali Rosjanie, własowcy oraz członkowie Armii Krajowej, których przywożono z rejonu...