Prezentowana publikacja stanowi systemowe opracowanie dotyczące wykładni wzorów formularzy uzasadnień wyroków oraz sposobu ich wypełniania.

Zgodnie ze znowelizowanym Kodeksem postępowania karnego, na mocy ustawy z 19.7.2019 r. (Dz.U. z 2019 r. poz. 1694), uzasadnienie wyroku sądu pierwszej instancji, w tym wyroku nakazowego i wyroku łącznego, oraz wyroku sądu odwoławczego i wyroku wydanego w postępowaniu o wznowienie postępowania sporządza się na formularzu według ustalonego wzoru (art. 99a KPK).

Na podstawie delegacji wynikającej z treści art. 99a § 2 KPK wydane zostało rozporządzenie Ministra Sprawiedliwości z 28.11.2019 r. w sprawie wzorów formularzy uzasadnień wyroków oraz sposobu ich wypełniania (Dz.U. z 2019 r. poz. 2349), które określa sposób wypełnienia i wzory formularzy uzasadnień:

wyroku sądu pierwszej instancji, w tym wyroku nakazowego (UK 1);

wyroku sądu pierwszej instancji ‒ wyroku wydanego w postępowaniu, o którym mowa w rozdziale 58 KPK (UWO);

wyroku sądu pierwszej instancji ‒ wyroku łącznego (UWŁ);

wyroku sądu odwoławczego (UK 2);

wyroku wydanego w postępowaniu o wznowienie postępowania (UWP).

Akt ten wszedł w życie 5.12.2019 r.

Niniejsza praca poświęcona została instytucji formularza uzasadnienia wyroku w postępowaniu karnym. Instytucja ta stanowi novum. Nie tylko nie była znana w procesie karnym, ale także nie występowała i nadal nie występuje w innych postępowaniach przed organami wymiaru sprawiedliwości lub administracji.

Wprowadzenie instytucji formularza uzasadnienia ma na celu uproszczenie sposobu sporządzenia tego dokumentu, a jednocześnie ujednolicenie jego treści i formy. Zdaniem prawodawcy, zastosowanie formularzy ma pozwolić na zrealizowanie postulatu zawarcia w nich wszelkich wymaganych przez ustawę treści, które są niezbędne dla wyjaśnienia powodów wydania danego wyroku, wywiedzenia środka zaskarżenia oraz oceny zasadności tego wyroku przez sąd odwoławczy. Uzasadnienie sporządzone na formularzu, w założeniu twórców tej instytucji, powinno również ułatwić stronom analizę uzasadnień ujednoliconych pod względem formy i treści.

W pracy omówiono stosowanie wzorów formularza uzasadnienia w postępowaniu przed sądem I instancji oraz w postępowaniu odwoławczym. Przeanalizowano konstrukcję wzoru formularza oraz instytucje karnoprocesowe, do których odwołują się sekcje lub podsekcje formularza. Zagadnienia te wyjaśniono na tle normatywnym, dogmatycznym i pragmatycznym, wskazując na sposób sporządzenia uzasadnienia wyroku w tej nowej formie.

Publikacja adresowana jest w szczególności do sędziów. Autorzy żywią nadzieję, że praca spotka się także z zainteresowaniem prokuratorów, adwokatów, radców prawnych, a także środowiska akademickiego oraz tych wszystkich, którzy zajmują się zagadnieniami postępowania karnego odnoszącymi się do instytucji uzasadnienia wyroku i problematyką z nią związaną.